ЛЕСЯ УКРАИНКА

ШЕЪРЛАР

ОҚШОМГИ СОАТДА

Қуёш оғиб уфққа ботди,
Деразамдан кумуш ой боқди.

Парпиради осмонда юлдуз,
Атроф ухлаб… ғусса юмди кўз.

Боққа чиқиб оламан нафас,
Ой нурида куйлайман бирпас…

Бу ер қандай тоза, кенг, эркин,
Унутилди ҳамма ғам секин.

Теварак боғ, уйлар қордай оқ,
Сайроқ булбул ўрмонда уйғоқ,

Волиндаги ҳаётдай худди.
Ҳаёт қайда бегона юртда?

Она қучган каби ардоқлаб,
Уйларни тун олган қучоқлаб,

Гўё ширин фарзанд бешигин
Тебратгандай аллалаб секин

Нафас олар баҳорги ел жим…
Юрак тўлар қўшиқларга лим…

1889

УМИД КУТАМАН

Бас! Тарқалинг, оғир хаёллар,
Ер юзида яшнади кўклам,
Наҳот ёлғиз ғусса, фарёдлар
Туманида сўлар ёшлик дам?

Йўқ! Мен кўзда ёш билан кулиб
Қайғуда ҳам қўймам куйларим,
Мен барибир умидга тўлиб
Кулмоқчиман, кетинг, ўйларим!

Мен ҳаттоки харобаликда,
Вайронада ўстираман гул.
Йўлларга гул экиб—совуқда
Суғораман кўз ёш-ла буткул.

Бу ёшлардан қўзғалмас бўрон,
Эрир ундан музлик қатламлар.
Мен эккан гул очилиб чандон
Балки келар ажиб кўкламлар.

Бу йўлларнинг чўққиларига
Зиналарни тошдан қуярман,
Харсангларни кўтарганда ҳам
Қўшиғимни тинмай куйларман.

Йилдай узун қоронғу тунлар
Мижжа қоқмай ўтаман уйғоқ,
Тунлар шоҳи—йўлчи юлдузни
Ўз кўзим-ла бўламан кўрмоқ.

Ҳа, кўзда ёш билан куламан,
Қайғуда ҳам қўймам куйларим.
Мен барибир умид кутаман,
Бас, тарқалинг, ғамгин ўйларим!

1890

КУЙЛАРИМ

Куйларим! Нега сиз чақмоқдай бўлиб,
Жангларда ёнувчи пўлат эмассиз?
Ё душман бошини бешафқат узиб
Ташловчи шамшири қасос эмассиз?

Эй менинг тобланган тиғим — куйларим,
Сизни қинингиздан олсам суғуриб,
Фақат оқизасиз дилдан хунларим,
Ёв бағрин тешмайсиз яшиндай уриб!..

Бағишлаб барча куч, билим, санъатни,
Мен пўлат шамширни чархлайман жангга,
Ярқираб деворнинг бўлиб зийнати
Турган бу пўлатдан не фойда менга?

Эй менинг курашга тайёр куйларим,
Биз ҳалок бўлмасмиз беҳуда ҳеч бир.
Балки сиз нотаниш жасур дўстларим
Қўлида бўлэрсиз душманга шамшир.

Кишанга теккан тиғ чиқарган садо
Душман қўрғонини қўпориб ташлар.
Озод қардошларнинг дардига даво
Бўлиб кураш сари, жанг сари бошлар.

Қасоскор ҳеч қачон жангда енгилмас,
Ҳужумга кираркан қўшиқ-ла ҳамдам.
Куйларим! Бу заиф қўлларга эмас,
Жасур курашчига ёр бўлинг ҳар дам!

1896

МАРВАРИД ЁШЛАР

Оҳ, ўлкам… бепоён далалар юрти,
Нечун ҳамма ёққа чўкмиш сукунат?
Нечун гулдуракни кутгандай худди
Мунғайган ўрмонда чирқираб фақат
Қушлар жим бўлади… туман ҳукмрон?
Ҳолимиз ёмон!..

Сен қайда, эй кўкнинг юлдузи — ҳурлик,
Осмонингдан пастга тушмайсан нечук?
Эркни нондай кутиб бизнинг ер шўрлик
Қийналди… ва ҳамон қуюқлашиб тун,
Ҳақиқат-ла яккаш риё қилар жанг,
Аҳволимиз танг!..

Бутун халқ, оилам, онам ва иним
Занжирда инграйди суяги қақшаб,
Украинам тани тилим ва тилим,
Яллиғлаб ёнади оловга ўхшаб.
Занжирни узишга мадад берар ким!
Билмайман, тангрим!..

Токай шундай бўлур, ё кулар тақдир?
Бу заиф қўлларга минг ва минг лаънат!
Нега қабр ичра туғилдик ахир,
Наҳот қуллик бордир қисматда фақат?
Гар шундай бўлса биз ўлмакка ҳозир…
Нақадар оғир!..

1897